Giresun Kaç Hektar? Bir Tarihçinin İzinde Toplumsal ve Coğrafi Serüven
Bir tarihçi olarak haritalarla, kadim belgelerle uğraşırken en çok etkileyici gelen şeylerden biri, bir ülkenin ya da bir ilin sınırlarının insan zihninde nasıl şekillendiğidir. Toprağın sınırı, topluluğun kimliğiyle, ekonomik düzeniyle, yönetişim aygıtlarıyla iç içe geçer. Bugün sizinle birlikte Giresun ilinin kaç hektar olduğu sorusuna odaklanacağım — ama yalnızca rakamsal bir veri belirmekle kalmayacağım; bu coğrafyanın geçmişten bugüne nasıl dışarı doğru genişlediğini, kırılma noktalarını, toplumsal dönüşümleri ve o toprağın neden tarih boyunca stratejik önem taşıdığını tartışacağım.
—
Giresun’un Alanı: Hektarla İfade
İlk önce net rakama bakalım: Giresun ili, toplam 6.972 km² yüzölçümüne sahiptir. [1]
1 km² = 100 hektar olduğuna göre, Giresun’un alanı yaklaşık 697.200 hektardır.
Dolayısıyla “Giresun kaç hektar?” sorusuna güncel verilerle yanıt: yaklaşık 697.200 hektar.
Elbette bazı kaynaklarda farklı göstergeler çıkabilir; mesela devletin resmi coğrafya birimleri bir il için “6.934 km²” rakamını verir. [2] Bu sayı, yaklaşık 693.400 hektar demektir. Ölçüm yöntemleri, sınır revizyonları ve kayıtlardaki farklılıklar bu tür küçük oynamalara yol açabilir. Ama esas olarak doğru ölçü, 6.972 km² ve dolayısıyla ~697.200 hektardır.
—
Tarihsel Sürece Bakış: Toprak, Sınırlar, Yeniden Tanımlar
Giresun’un sınırları bugün belli: Karadeniz kıyısında, doğuda Trabzon, güneydoğuda Gümüşhane, güneyde Erzincan, güneybatıda Sivas ve batıda Ordu illeriyle komşu. [1] Ama bu sınırlar tarih boyunca sabit kalmadı.
– Antik dönemde Kerasous (Cerasus) adıyla anılan bölgeler, Pontus Krallığı’nın bir parçasıydı ve zamanla Roma, Bizans, Trabzon Rum İmparatorluğu etkileri geçirdi.
– Osmanlı Dönemi’ne gelindiğinde, sancaklar ve kazalar biçiminde idari sınırlar yeniden düzenlendi.
– Cumhuriyet Dönemi’nde, il sınırları yeniden çizildi; köyler, ilçeler eklenip çıkarıldı, devletin idari yapısı bu coğrafya üzerinde yeniden örgütlendi.
Her sınır değişimi, o toprak üzerinde yaşayan toplumların kimliğini de etkiledi. Bir köy bir ildeyken başka bir il sınırına geçince vergi sistemi değişti, idareyle ilişkisi değişti, vatandaşlık algısı değişti.
—
Toplumsal Dönüşümler ve Arazi Kullanımı
Toprak yalnızca harita meselesi değildir; onunla birlikte üretim, ekonomi ve toplumsal yapı da gelir:
– Giresun’un büyük kısmı dağlık ve ormanlıktır. Tarım arazileri kıyı şeridi ve vadilerle sınırlıdır.
– Zamanla özellikle fındık tarımı, bölgenin ekonomik kimliğini belirledi. Bu, toprak kullanımı açısından bir kırılmadır: kimi alanlar orman olarak kalırken, alt kesimler tarıma açıldı.
– Nüfus artışı, göç hareketleri, arazi bölünmeleri gibi faktörler, toprak üzerindeki baskıyı artırdı.
– Yerleşim yayılmasıyla beraber kentleşme, yollar, altyapı çalışmaları bu 697.200 hektar alanın içindeki “boş” alanları da daralttı.
Dolayısıyla bugün coğrafi ölçekte gördüğümüz alan, sadece doğa ile insanın mücadelesinin bir fotoğrafıdır.
—
Kırılma Noktaları ve Çağdaş Bağlantılar
– Cumhuriyet sonrası dönem: modern devletin toprak idarî sistemini yerleştirmesi, tapu kayıt sisteminin tesis edilmesi, köy ve ilçe sisteminin standartlaştırılması… Tüm bunlar Giresun’un yüzölçümü içindeki “mutlak alan” kavramını daha anlamlı hâle getirdi.
– Tarım Reformu ve arazi dağılımları: ziraat politikaları, arazi bütünlüğü, bölge ekonomisinin fındığa bağımlı hale gelmesi, bu coğrafi alanın toplumsal / ekonomik dokusunu değiştirdi.
– Çevresel baskılar: erozyon, toprak kaymaları, orman tahribi gibi doğa kaynaklı kırılmalar, Giresun’daki arazinin işlevsel değil, kan kaybeden bir varlık haline gelmesini tetikledi.
Bugün, “Giresun kaç hektar?” sorusu, yalnızca harita okumaktan ibaret değildir; bu alanın tarih boyunca nasıl şekillendiğini, toplumsal dönüşümlerle nasıl etkileşimde bulunduğunu anlamakla ilgilidir.
—
Geçmişten Bugüne Paralellikle Bir Soru
Her bölgenin yüzölçümü bir sabit gibi görünse de, insanlar orayı nasıl kullandıklarına, nasıl tanımladıklarına ve nasıl yönettiklerine bağlı olarak değişir. Giresun’un yaklaşık 697.200 hektarlık alanı, geçmişiyle ve bugünüyle bir arada düşünülmelidir.
Peki, bir ilin “toprak büyüklüğü” ile insanlar arasındaki ilişkiler arasında nasıl bir bağ vardır? Bugün o alanın sınırları değişseydi, kimlikler de mi değişirdi? Bu coğrafyada yaşayanlar “Giresunlu” oldukları için mi, yoksa toprak onları “Giresunlu” kıldığı için mi?
Toprağın çizgileri kadar, o çizgilerin içinde yaşayanların yorumları da önemlidir. Giresun’un alanı yalnızca bir sayı değildir; bir bellektir, bir kimliktir, bir mücadeledir.
—
Sources:
[1]: https://en.wikipedia.org/wiki/GiresunProvince?utmsource=chatgpt.com “Giresun Province”
[2]: https://www.giresun.gov.tr/cografyanew?utm_source=chatgpt.com “T.C. Giresun Valiliği Resmi Web Sitesi – Coğrafya”